Global Economic Outlook – Maj 2025

Dun & Bradstreet

Nowe taryfy i nieprzewidywalna polityka wpływają na mieszane nastroje

„Po tygodniach intensywnych zawirowań na rynku, pojawiają się sygnały, że Stany Zjednoczone mogą łagodzić swoje stanowisko dotyczące handlu międzynarodowego. Stany Zjednoczone w ostatnim czasie sygnalizowały, że cła nałożone na chiński eksport ostatecznie nie będą tak wysokie jak obecnie. Jednocześnie zgodziły się na 90-dniowe zawieszenie podwyższonych taryf. Wiele dzieje się w handlu z krajami Unii Europejskiej, która jako całość również czyni postępy w kierunku łagodzenia umowy handlowej ze Stanami Zjednoczonymi. Z drugiej strony administracja USA zasugerowała, że import produktów farmaceutycznych będzie kolejną branżą, z której zostaną zdjęte wysokie obostrzenia i cła celne. Ta subtelna zmiana tonu może być oznaką, że polityka handlowa USA ewoluuje od polityki celnej mających charakter całościowy w kierunku ceł i taryf punktowych. Nakładanych na konkretne branże czy produkty. 90-dniowe zawieszenie kończy się 8 lipca 2025 roku.

Żadne z podjętych ostatnio decyzji nie zmieniają zasadniczo trudnej sytuacji przedsiębiorców. Niepewność, co do przyszłości jest nadal bardzo wysoka. Sytuacji nie poprawia wysoka presja na rosnące wydatki z tytułu konieczności założenia rezerw na spodziewane wyższe koszty w międzynarodowym handlu. Dodatkową trudnością jest utrzymanie ciągłości w łańcuchach dostaw. Przedsiębiorstwa obniżają swoje prognozy co do spodziewanych zysków i przychodów. Szczególnie z branż silnie dotkniętych trudnościami np. takimi jak motoryzacja. Ford ostatnio ogłosił, że spodziewany zysk spadnie o 1,5 mld USD z powodu trudnego środowiska operacyjnego. Wiele wskazuje na to, że Stany Zjednoczone starają się równoważyć wewnętrzną politykę krajową z celami gospodarnymi. Firmy globalne muszą pozostać bardzo elastyczne.”

Droku  Arun Singh, Global Chief Economist, Dun & Bradstreet.

Globalnie

  • W I kwartale br. gospodarka Stanów Zjednoczonych skurczyła się w ujęciu rocznym, o 0,3 proc. Powodem jest gwałtowny wzrost importu amerykańskich firm. Przedsiębiorstwa w obawie przed rosnącymi kosztami zabezpieczyły swoją bieżącą działalność poprzez wcześniejsze ściąganie towarów przed pełnym wdrożenie nowych taryf. Gospodarka Strefy Euro według wstępnych szacunków wzrosła o 0,3 proc.
  • W ostatniej prognozie z kwietnia 2025 roku Międzynarodowy Fundusz Walutowy obniżył prognozę globalnego wzrostu gospodarczego.
  • Na świtowych giełdach, w kwietniu br. doświadczono istnej huśtawki nastrojów. Główne indeksy w Ameryce Północnej, Europie i Azji gwałtownie spadły z powodu nowych taryf, spadających cen towarów i rosnących obaw o potencjalną recesję. Indeks STOXX Europe 600 obejmuje spółki o dużej, średniej i małej kapitalizacji z 17 krajów regionu europejskiego: Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Niemiec, Irlandii, Włoch, Luksemburga, Holandii, Norwegii, Polski, Portugalii, Hiszpanii, Szwecji, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii, notował najgorsze odczyty od pięciu lat.
  • Friedrich Merz został nowym kanclerzem Niemiec. Objął urząd 6 maja br. Kanclerz Merz planuje znieść dwudziestoletni limit zadłużenia Niemiec i zainicjować wydatki o wartości prawie 1 biliona dolarów.
  • W kwietniu br. dolar amerykański nadal tracił na wartości, spadając do poziomu 1,157 USD/EUR z 1,017 USD/EUR na początku 2025 roku

 

Ameryka Północna

  • W I kwartale br.  gospodarka Stanów Zjednoczonych skurczyła się w ujęciu rocznym, o 0,3 proc. Powodem jest gwałtowny wzrost importu.
  • 2 kwietnia 2025 roku, administracja Donalda Trumpa wprowadziła nowe wyższe stawki taryf celnych, tylko po to, żeby wkrótce po tym zawiesić je na okres 90 dni. W mocy została utrzymana 10 proc. stawka bazowa na produkty importowane ze wszystkich krajów na świecie. Wyjątkiem od tej reguły pozostawały Chiny, gdzie przez dłuższy czas obowiązywała 145 proc. taryfa celna. Jednak już w połowie maja USA i Chiny zgodziły się na 90-dniowe zawieszenie podwyższonych stawek taryf celnych. Cła importowe dla Chin kontynentalnych spadły do ​​poziomu 30 proc., a dla USA do 10 proc.
  • W odpowiedzi na politykę nowych, wysokich taryf celnych w całych Stanach Zjednoczonych wybuchły masowe protesty. Dodatkowo napędzane obawą o liczne cięcia programów socjalnych i agresywną politykę imigracyjną.  
  • Liberalna Partia Kanady (LPC), kierowana przez Marka Carneya, wygrała przedterminowe wybory parlamentarne. Dosłownie, brak wyboru trzech posłów dzielił partię od większości bezwzględnej w kanadyjskim parlamencie. Nie zmienia to faktu, że rządzący nadal zamierzają ożywić gospodarkę. Na początku maja premier Kanady – Carney spotkał się z przedstawicielami administracji USA, w celu omówienia wzajemnych relacji i omówienia bieżącej polityki celnej. Spotkanie nie przyniosło przełomu, a USA utrzymuje w mocy dotychczas obowiązujące podwyższone stawki celne.
  • W kwietniu br. r/d/r dolar amerykański mocno stracił względem EURO. Dodatkowo indeksy giełdowe w USA po „Dniu Wyzwolenia” gwałtownie spadły generując ogromne straty finansowe. Tylko S&P 500 stracił w ciągu tygodnia ponad 12 proc.
  • Kanada ogłosiła realizację projektu szybkiej kolei „Alto” łączącej Toronto i Quebec City. Ogromny projekt infrastrukturalny ma na celu stworzenie 51 000 miejsc pracy w trakcie budowy.

Western and Central Europe

  • W kwietniu długa i poważna przerwa w dostawie prądu spowodowała poważne straty w Hiszpanii i Portugalii. Przełożyło się to zamknięcie sieci transportowych i zamknięcie firm.
  • W maju w Wielkiej Brytanii odbyły się wybory lokalne. Partia Reform UK, Liberalni Demokraci oraz Zieloni zajęli miejsce i złamali duopol Partii Pracy i Konserwatystów, kontynuując trend z ubiegłorocznych wyborów powszechnych, polegający na odchodzeniu od tradycyjnego podziału i uprawiania polityki.
  • Kraje Unii Europejskiej okresowo wstrzymały wprowadzenie wyższych taryf celnych na amerykańskie towary. Decyzja ta jest konsekwencją wprowadzenia 90-dniowego zawieszenia decyzji o nowych, wyższych taryfach celnych w wysokości 20 proc. na import towarów z Unii Europejskiej. Większość towarów eksportowanych do Stanów Zjednoczonych z Europy podlega taryfie w wysokości 10 proc.

 

·         Europejski Bank Centralny (EBC) i Bank Anglii (BoE) podjęły decyzję o obniżeniu stóp procentowych w kwietniu i w maju odpowiednio o 25 pb. Przy czym BoE realizuje bardziej restrykcyjną politykę, głównie z racji wyższej inflacji w Anglii (2,6 proc.) niż w strefie Euro (2,2 proc.).

Azja i region Pacyfiku

  • W maju Stany Zjednoczone i Chiny osiągnęły porozumienie w sprawie wycofania wzajemnie nakładanych na siebie wyższych stawek celnych. Zgodnie z nowymi postanowieniami, taryfa na eksport ze Stanów Zjednoczonych do Chin została ustalona na poziomie 10 proc., podczas gdy eksport z Chin do Stanów Zjednoczonych będzie objęty taryfą w wysokości 30 proc.

·      Chiny zintensyfikowały działania stymulujące gospodarkę poprzez dotacje dla firm, zwiększone wsparcie dla eksporterów i wzrost emisji obligacji samorządowych, podczas gdy Ludowy Bank Chin (bank centralny) zwiększył pożyczki dla inwestorów wspieranych przez państwo w celu ustabilizowania rozhuśtanego rynku.

 

·      Według doniesień południowokoreańska służba celna wykryła kilka produktów pochodzących z Chin, objętych wyższymi taryfami celnymi lub cłami antydumpingowymi w USA. Oznacza to, że istnieje nielegalny i nigdzie nierejestrowany tranzyt towarów przez Koreę pochodzących z Chin. Podobne podejrzenia dotyczą pozostałych krajów azjatyckich, w tym przede wszystkim Wietnamu, Tajlandii i Malezji.

 

·      Oczekuje się, że po swoim ponownym wyborze, premier Australii Anthony Albanese priorytetowo potraktuje wynegocjowanie korzystnej umowy handlowej z USA.

  • Wymierzony w turystów atak terrorystyczny z 22 kwietnia br. w Pahalgam, Dżammu i Kaszmir wywołał konflikt zbrojny między Indiami a Pakistanem. Militarne napięcie zmniejszyło się dopiero po majowym zawieszeniu broni.

Europa Wschodnia i Azja Środkowa

  • Unia Europejska ogłosiła „nową erę” w stosunkach z krajami Azji Środkowej podczas szczytu w Samarkandzie w Uzbekistanie w kwietniu 2025 roku. Dyskusje koncentrowały się na tworzeniu strategicznych partnerstw i współpracy w zakresie czystej energii oraz wykorzystaniu zasobów naturalnych regionu.
  • W kwietniu br. Kazachstan poinformował o odkryciu największego w historii złoża pierwiastków ziem rzadkich, co może znacznie poprawić perspektywy gospodarcze kraju. Złoże, zlokalizowane w Żana Kazachstan w regionie południowo-wschodnim, zawiera znaczne ilości neodymu, ceru, lantanu i itru – kluczowych pierwiastków wykorzystywanych w szerokiej gamie zaawansowanych technologicznie produktów, w tym dla pojazdów elektrycznych, turbinach wiatrowych i w elektronice użytkowej.
  • 17 kwietnia br. Azerbejdżan był gospodarzem spotkania przedstawicieli Turcji i Izraela w celu omówienia zakończenia konfliktu zbrojnego w Syrii.
  • 11 kwietnia br. Turkmenistan wziął udział w Forum Inwestycyjnym w Abu Zabi, którego celem było zacieśnienie więzi gospodarczych ze Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi i przyciągnięcie zagranicznych inwestycji.
  • 6 marca br. prezydent Polski Andrzej Duda podczas rozmów z sekretarzem generalnym NATO Markiem Rutte zaproponował podniesienie wydatków obronnych NATO do minimum 3 proc. PKB.
  • Prezydent Rosji Władimir Putin niespodziewanie ogłosił trzydniowe zawieszenie broni w dniach od 8 do10 maja z okazji Dnia Zwycięstwa. Oczekuje się, że będzie to kluczowy krok w kierunku potencjalnych negocjacji pokojowych.
  • W I kwartale 2025 roku Produkt Krajowy Brutto (PKB) Polski wzrósł realnie o 3,2 proc. w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. W ujęciu kwartalnym, po korekcie sezonowej, wzrost wyniósł 0,7 proc. Dynamika ta była nieco niższa niż w IV kwartale 2024 roku, kiedy to PKB wzrósł o 3,4 proc. r/d/r. Zdaniem ekonomistów w kolejnych kwartałach wzrost PKB może przyspieszyć, głównie dzięki spodziewanemu ożywieniu inwestycji w środki trwałe.

Ameryka Łacińska

  • Według wszelkich prognoz, wzrost gospodarczy Ameryki Łacińskiej jeszcze bardziej spowolni w stosunku do prognozowanego wcześniej poziomu - 2,2 proc. na 2025 rok. Wiele wskazuje na to, że gospodarka najbardziej spowolni w Meksyku, Brazylii i Wenezueli. Z drugiej strony impuls do wzrostu zapewni gospodarka Argentyny.
  • Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) zatwierdził 48-miesięczny program rozszerzonego funduszu pomocowego (EFF) dla Argentyny na kwotę 20 miliardów dolarów, z natychmiastową wypłatą 12 miliardów dolarów. Pierwszy przegląd programu, z wypłatą około 2 miliardów dolarów, ma zostać przeprowadzony w czerwcu 2025 roku. 
  • Na przełomie 2024 i 2025 roku aktywność gospodarcza w Meksyku była dużo słabsza niż oczekiwano. Na stan faktyczny wpłynęła bieżąca polityka USA, wprowadzenie wyższych opłat celnych, napięcia geopolityczne i wewnętrzne, zaostrzone warunki finansowani działalności gospodarczej. Poważnym wyzwaniem na przyszłość jest to, że na towary niezgodne z Umową między USA-Meksykiem-Kanadą (USMCA) najprawdopodobniej zostanie nałożona wyższa opłata celna sięgająca 25 proc. Podobnie jak w przypadku Meksyku i Brazylii na eksport stali i aluminium do USA. Nastrojów nie poprawia fakt tego, że większość produktów eksportowanych do USA jest zwolnionych z 10 proc. opłaty celnej.
  • Podobnie jak w przypadku Meksyku, również w Brazylii oczekuje się wolniejszego wzrostu gospodarczego, wywołanego nie tylko wzrostem opłat celnych, ale także wysoką inflacją, niepewnością finansową i restrykcyjną polityką pieniężną prowadzoną przez krajowy Bank Centralny.
  • Stany Zjednoczone ponownie odcięły Kubie dostęp do obcych walut i ograniczyły zagraniczne inwestycje.

 

 

Bliski Wschód i Afryka Północna

·      Porozumienia o zawieszeniu broni zawarte między Izraelem, Hamasem i Hezbollahem w praktyce nigdy nie weszło w życie, gdyż Izrael kontynuuje ataki powietrzne na Liban i Strefę Gazy, nie mając jasnych perspektyw na deeskalację.

 

·      Ceny ropy naftowej wyraźnie spadły w kwietniu i na początku maja roku. Głównie z powodu tego, że kraje OPEC+ (przede wszystkim Arabia Saudyjską i Rosja) ogłosiły większy od oczekiwanego wzrost wydobycia ropy naftowej o 411 000 baryłek.

  • Według doniesień saudyjski megaprojekt Neom o wartości 500 mld USD przechodzi kompleksowy audyt, który ma na celu optymalizację kosztów i ograniczenie wydatków z powodu spadku zaniżonych cen ropy naftowej.
  • W kwietniu br. podpisano kompleksowe umowy o partnerstwie gospodarczym (CEPA) pomiędzy Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi a Kostaryką, Mauritiusem i Demokratyczną Republiką Konga (DRK). Umowy w założeniu mają na celu dywersyfikację partnerów handlowych Zjednoczonych Emiratów Arabskich i łagodzenie napięć w handlu światowym.
  • Liban zatwierdził kompleksową ustawę o reformie bankowej i mianował nowego prezesa banku centralnego w ramach działań mających na celu rozwiązanie przedłużającego się kryzysu finansowego. Pomogło to w uzyskaniu pożyczki w wysokości 250 mln USD od Banku Światowego.

Kraje nordyckie

  • Finlandia opowiada się za jednolitym europejskim stanowiskiem na rzecz negocjacji taryf ze Stanami Zjednoczonymi, kładąc nacisk na wspólne wysiłki wzmocnienia transatlantyckich więzi handlowych.
  • Norwegia negocjuje nowe umowy handlowe ze Stanami Zjednoczonymi, aby zapewnić stały dostęp do kluczowych rynków eksportu owoców morza i energii. 24 kwietnia 2025 roku premier Norwegii Jonas Gahr Store i minister finansów Jens Stoltenberg spotkali się z prezydentem USA Donaldem Trumpem, aby omówić założenia w handlu, wysokość taryf i sprawy związane z podejściem do konfliktu zbrojnego w Ukrainie.
  • W kwietniu 2025 roku premier Danii Mette Frederiksen podczas wizyty na Grenlandii wezwała do zwiększenia współpracy w zakresie obrony Arktyki przed zagrożeniem ze strony krajów trzecich i stanowczo odrzuciła chęć Waszyngtonu do aneksji półautonomicznego terytorium Danii.
  • Szwecja aktywnie włącza się w strategię obronną NATO. W marcu 2025 roku Szwecja wysłała myśliwce Gripen do Polski na misje obrony powietrznej NATO i rozmieściła 550 żołnierzy na Łotwie, aby wzmocnić wschodnią flankę NATO.
  • W maju br. Szwedzki rząd ogłosił kolejny wzrost wydatków na obronność. Budżet obronny wraz z jego całkowitymi wydatkami wzrośnie do 143 mld SEK (14,7 mld USA) do końca 2025 roku. To wzrost o prawie 13 mld SEK w stosunku do poprzednich szacunków. Ostatecznie Szwecja ma zamiar zwiększyć swoje wydatki na obronność do prawie 300 mld SEK (30 mld USD) w ciągu kolejnej dekady, osiągając 3,5 proc. PKB do końca 2030 roku.

Region Afryki Sub-Saharyjskiej

  • Demokratyczna Republika Konga i rebelianci z Ruchu M23 zgodzili się zawrzeć porozumienie pokojowe do czerwca 2025 roku. Mediacją pokojowym przewodziły Stany Zjednoczone. Rozmowy budzą nadzieje na rozwiązanie trwającego od dziesięcioleci kryzysu między Demokratyczną Republiką Konga a Rwandą.
  • Kenia i Chiny podpisały 20 umów handlowych mających na celu ulepszenie infrastruktury i rozszerzenie kenijskiego eksportu m.in. takich produktów jak: herbata, kawa, awokado i orzechy makadamia.
  • Rosja do czerwca 2025 roku, planuje uruchomienie linii żeglugowej między Noworosyjskiem (Rosja) a Lagosem (Nigeria), co ma zwiększyć eksport maszyn i produktów rolnych do Nigerii. Import rosyjskich towarów (głównie maszyn i ryb) do Nigerii wzrósł w ciągu ośmiu lat o 15 proc.
  • Tanzania zniosła zakaz importu z Malawi i Republiki Południowej Afryki, co otwiera drogę do negocjacji mających na celu zakończenie wojny handlowej między tymi trzema krajami.
  • W lutym 11 krajów w regionie Afryki Sun-saharyjskiej zostało objętych szczegółowym monitoringiem przez Specjalną Grupę ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF), co może mieć wpływ na udzielaną pomoc, planowane inwestycje i jakość transakcji transgranicznych w tych krajach