Global Economic Outlook – Luty 2025

Otwarcie globalnej wojny handlowej przez Stany Zjednoczone wykracza dużo dalej niż kwestie handlowe

Źródło: Haver Analytics; Dun & Bradstreet

Ostatnie wydarzenia

Świat

• Prezydent USA Dunald Trump objął urząd 20 stycznia 2025 roku i natychmiast wydał szereg rozporządzeń wykonawczych, które są wydawane rządowi federalnemu i nie wymagają zgody Kongresu. W wyniku podpisanych rozporządzeń Stany Zjednoczne wycofały się m.in. z porozumień klimatycznych z Paryża, Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i z globalnej umowy o minimalnym podatku korporacyjnym. Dodatkowo ogłoszono stan wyjątkowy na granicy z Meksykiem. 

• Chińska gospodarka w 2024 roku wzrosła o 5 proc. Tym samym wszystkie cele i założenia rządu w Pekinie zostały zrealizowane. W ostatnich dwunastu miesiącach, gwałtownie wzrosła chińska produkcja przemysłowa. Głównie za sprawą rządowych inwestycji w krajową infrastrukturę jak i bodźcom ekonomicznym chińskiego banku centralnego. 

• Niemiecka gospodarka drugi rok z rzędu skurczyła się w 2024 roku. Mało prawdopodobnym jest natychmiastowe ożywienie. Z racji upadku rządzącej koalicji i braku porozumień 23 lutego br. będą miały miejsce przedterminowe wybory do paralmentu. 

• W połowie stycznia Izrael i Hamas uzgodnili warunki zawieszenia broni. Skutkiem tego, rozpoczęła się długo oczekiwana wymiana przetrzymywanych zakładników przez Palestyńczyków w Strefie Gazy i palestyńskich więźniów politycznych przetrzymywanych w izraelskich więzieniach. 

Zmiana oceny ryzyka w poszczególnych krajach

Legenda: Kolory wskazują Podwyższenie/poprawę oceny ryzyka, obniżenie/pogorszenie ryzyka

Ameryka Północna

• Stany Zjednoczone nałożyły cła na chińskie produkty. W odwecie Chiny odpowiedziały nałożeniem wyższych stawek celnych na import ze Stanów Zjednoczonych, w tym głównie na węgiel, ropę naftową i gaz ziemny. Zapowiedziane nałożenie ceł na towary z Kanady i Meksytu zostały odroczone w czasie. 

• Prezydent Trump zasugerował, że Stany Zjednoczone mogą w przyszłości podjąć próbę przejęcia Grenlandii i Kanału Panamskiego w ramach programu bezpieczeństwa gospodarczego. Kwestia aneksji Kanady, ponownie została poruszona na Światowym Forum Ekonomicznym. 

• W połowie stycznia Bank of Canada (kanadyjski Bank Centralny) obniżył stopy procentowe o 25 punktów bazowych. Inflacja spada, jednak pogorszenie stosunków politycznych i gospodarczych ze Stanami Zjednoczonymi przekłada się na rosnące ryzyko dla kandayskiej gospodarki. 

• Mark Carney, były gubernator Banku Kanady i Banku Anglii, kandadyjski ekonomista i polityk, będzie starał się o fotel lidera Liberalnej Partii Kanady. Głosowanie w tej sprawie zaplanowane jest na 9 marca br. Wkrótce po tym wydarzeniu zaplanowane są wybory powszechne. 

Europa Zachodnia i Środkowa

• Ponownie wybuchły protesty rolników w Hiszpanii, Austrii, Francji i w Polsce przeciwko planowanej umowie handlowej między Unią Europejską a krajami zrzeszonymi w Mercosur (Argentyna, Brazylia, Paragwaj i Urugwaj). Na podpisanej umowie najwięcej mają stracić europejscy rolnicy. 

• Od 1 stycznia 2025 roku w życie weszły nowe rozporządzenia monitorujące emisję dwutlenku węgla przez podmioty gospodarcze. Wraz z tym został nałożony nowy obowiązek raportowania i ujawnienia informacji na temat ryzyk powiązanych z polityką ESG i ich wpływu na zmianę klimatu i lokalnego społeczeństwa. 

• W tym roku, ministerstwa zdrowia w całej Europie przeprowadzą, pierwsze od czasu pandemii COVID-19 Europejskie Badanie Wywiadów Zdrowotnych. Badanie daje wgląd w zdrowie i samopoczucie pracowników w każdym sektorze gospodarki, co ma na celu pomóc przedsiębiorcom poprawić produktywność i wydajność pracowników z korzyścią dla obu stron. 

• Sąd podtrzymał decyzję Unii Europejskiej z 2023 roku o zakzie działalności i wszelkiej formy sprzedaży na terenie UE rosyjskiego operatora telefonii komórkowej MegaFon w ramach sankcji nałożonych na Federację Rosyjską po inwazji na Ukrainę. 

• Francja będzie w lutym br. gospodarzem trzeciej edycji Al Action Summit. Pierwsze spotkanie światowych liderów odbyło się w Wielkiej Brytanii w 2023 roku pod nazwą Al Safety Summit. Celem spotkania jest omówienie wszelkich zagadnień i regulacji związanych z wykorzystaniem sztucznej inteligencji (AI). Zmiana nazwy szczytu odzwierciedla zmianę nastrojów społecznych w kierunku przyspieszenia postępu a nie ograniczenia bezpieczeństwa. 

Azja i Pacyfik

• Pojawienie się DeepSeek, chińskiego konkuretna na rynku sztucznej inteligencji, wywołało gwałtowną wyprzedaż akcji i spadek wartości amerykańskich gigantów technologicznych, wejście na rynek chińskich firm może w przyszłości zrewolucjonizować branżę.

• Gospodarka Chin wzrosła w ostatnim roku o 5 proc. Mimo zrealizowania założonych celów wzrostu w styczniu 2025 roku produkcja chińskich przedsiębiorstw skurczyła się do najniższego poziomu od sierpnia 2024 roku, to nasiliło apele o interwecję rządu w Pekinie i zastrzyk finansowy środków stymulujących wzrost.

• The Reserve Bank of India (Indyjski Bank Centralny) ogłosił szereg środków mających na celu stymulację sektora finansowego, w tym przede wszystkim zakup operacji o wartości 600 mld RBI i obniżenie referencyjnej stopy o 25 punktów bazowych do poziomu 6.25 proc. Budżet Indii na rok fisnalny 2025-2026 został upubliczniony i zaakceptowany na początku lutego br. Według założeń priorytetem jest wzrost poprzez stymulację popytu, inwestycję i inkluzywny rozwój. Bank Japonii podniósł krótkoterminową stopę procentową do około 0,5 proc., co stanowi najwyższy poziom od 17 lat. Swoją decyzję uzasadnił wzrostem płac, poziomem inflacji i chęcią podbdzenia gospodarki. 

• W niedawnym postanowieniu sądowym prezydent Korei Południowej Yoon Suk Ueol został oskarżony o udział w zamachu stanu . Trybunał Konstytucyjny rozpoczął odrębne obrady w sprawie formalnego wszczęcia procedury impeachmentu. 

Europa Wschodnia i kraje Azji Centralnej

• Po miesiącach negocjacji w Bułgarii w styczniu 2025 roku powstał nowy rząd koalicyjny. W skład, którego wchodzą przedstawiciele centroprawicowej partii „Obywatele na Rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii”, prorosyjskiej „Bułgarskiej Partii Socjalistycznej” i populistycznej partii „Taki Naród Jest”. Priorytety nowego rządu będą obejmować przyjęcie Euro i poprawę praworządności. 

• Rząd w Rumunii ostrzegał, że sprzedaż lokalnego dostawcy energii E.ON węgierskiemu przedsiębiorstwu MVM stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego ze względu na bliskie kontakty i powiązania Węgier z Rosją. 

• Komisja Europejska cofnęła Węgrom dostęp do 1 mld EURO z powodu nieprzestrzegania przez rząd w Budapeszcie standardów Unii Europejskiej i podstawowych zasad demokratycznych. Nie jest tajemnicą, że węgierski rząd ma ścisłe powiązania z Rosją, co stanowi powód coraz bardziej rosnącego sprzeciwu węgierskiego społeczeństwa wobec prowadzonej polityki przez premiera Viktora Orbana. 

• Prezydenci Uzbekistanu i Republiki Kirgistanu spotkali się pod koniec stycznia, aby omówić regionalną współpracę i rozwijać wspólne projekty i inwestycję w sektor turystyczny.

Ameryka Łacińska

• Gospodarka w regionie krajów Ameryki Łacińskiej i Karaibów będzie borykać się w kolejnych miesiącach z dużo wolniejszym od oczekiwań wzrostem, opartym na wydatkach konsumenckich a nie inwestycjach. 

• Największymi wyzwaniami fiskalnymi dla państw w regionie jest niewystarczający wzrost gospodarczy, niski przyrost dochodów w gospodarstwach domowych, stale rosnące wydatki publiczne, długi obciążające stabilność finansów i ryzyko zmienności walut względem amerykańskiego dolara. 

• Po osiągnięciu szczytu na poziomie 8,7 proc. w 2022 roku, poziom inflacji w krajach regionu spadł do 5,5 proc. w 2023 roku i do 4,4 proc. w 2024 roku. Mimo spadku, wartość inflacji utrzymuje się powyżej poziomu sprzed pandemii Covid-19, która w średnim ujęciu wyniosła 3,4 proc. w latach 2018-2020.

• Wiele wskazuje na to, że w 2025 roku w większej części krajów Ameryki Łacińskiej możemy spodziewać się stopniowego łagodzenia polityki fiskalnej i obniżenia stóp procentowych. Wyjątkiem od tej reguły może okazać się polityka banków centralnych w Brazylii i w Urugwaju, gdzie najprawdopodobniej zostaną podniesione stopy procentowe. Proces podnoszenia stóp procentowych rozpoczął się już w 2024 roku. 

Bliski Wschód i Afryka Północna

• Dun & Bradstreet podniósł ocenę perspektyw rozwoju dla regionu Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej z „pogarszającej się” na „stabilną” ze względu na porozumienie o zawieszeniu broni między Izraelem a Hezbollahem w Libanie oraz Izraelem a Hamasem. Strony uzgodniły warunki wymiany zakładników. 

• Mimo zadowalającego wzrostu gospodarczego krajów w regionie i stabilnych cen za ropę naftową, ryzyka polityczne nadal utrzymują się na bardzo wysokim poziomie. 

• Według Banku Światowego gospodarki krajów zrzeszonych przy Radzie Współpracy Zatoki Perskiej (GCC) mają w 2025 roku rosnąć w tempie nie mniejszym niż 4,2 proc. Głównie za sprawą bardzo dobrej kondycji sektorów nie związanych z ropą naftową i trwającym reformom dewersyfikacyjnym mających na celu złamanie uzależnienia krajów w regionie od sprzedaży ropy naftowej. 

• Izrael rok 2025 rozpoczął od znacznych podwyżej podatków i wdrożenia serii reform mających na celu stabilizację cen w krótkim i średnim okresie. Wszystko to wprowadzane jest w obliczu wzmożonych napięć geopolitycznych, które dodatkowo destabilizują stabilnośc gospodarczą Izraela i perspektywy wzrostu w regionie. 

Kraje Nordyckie

• Prezydent Donald Trump poblicznie powiedział, że USA chciałyby przejąć w pełni kontrolę nad Grenlandią, która jest terytorium zależonym od Danii. Powodem jest jej strategiczne znaczenie w regionie oraz bogate złoża zasobów naturalnych. Prezydent Donald Trump nie wyklucza działań militarnych. Jednocześnie Dania w tym samym czasie wydała 1,5 mld USD na środki mające na celu ochronę Grenlandii przed interesami i wpływami zewnętrznymi. 

• Norwegia zbagatelizowała żądania Stanów Zjednoczoncyh i prezydenta Donalda Trumpa dotyczące natychmiastowego poniesienia wydatków obronnych i inwestycji w zbrojenia przez kraje członkowskie NATO do 5 proc. PKB kraju. Minister obrony Norwegii powiedział, że Norwegia działa według przyjętego i zaakceptowanego planu, który zakłada stopniowy a nie nagły wzrost inwestycji na obronność kraju.

• Pod koniec stycznia szwedzkie władze przejęły kontrolę nad statkiem podejrzanym o uszkodzenie kabli energetycznych i telekomunikacyjnych na Morzy Bałtyckim w zeszłym roku. Kraje NATO zapowiedziały, że w najbliższej przyszłości zwiększą poziom monitorowania statków, co do których nie ma klarownej informacji o ich właścicielu, ale istnieją realne podejrzenia że są powiązane z rosyjskimi władzami i firmami. 

• Nowo mianowany minister spraw zagranicznych Islandii w otwartym komunikacie wyznał, że w planach jest powszechne referendum w sprawie przystąpenia Islandii do Unii Europejskiej. Ostatnio przeprowadzony sondaż wykazał, że 45 proc. Islandczyków opowiada się za przystąpieniem ich kraju do Unii Europejskiej. 

• Na początku stycznia br. Finlandia, ogłosiła że utrzymuje w mocy decyzję o zamknięciu granic z Rosją. 

Sub-Saharyjska Afryka

• Trwający i przedłużający się w czasie wewnętrzny konflikt w Sudanie może potencjalnie obniżyć wskaźniki wzrostu gospodarczego w regionie, ponieważ w bezpośredni sposób uderza w stanilność ekonomiczną i polityczną krajów. 

• W styczniu 2025 roku rebeliańci w Demokratycznej Republice Konga przejęli realną kontrolę na miastem Goma, co wpłynęło na handel minerałami i innymi zasobami naturalnymi i zwiększyło ryzyko destabilizacji kraju. Rebelianci twierdzą, że działają na rzecz ochrony kongijskich Tutsi przed rządowymi represjami. W lutym doszło do zawieszenia broni między zwalczającymi się stronami. 

• Inflacja w Nigerii rośnie w zastraszającym tempie. W grudniu r/d/r wzrosła o 34,8 proc., co stanowi najwyższy wzrost wśród krajów w regionie. Wpływ na tak wysoką inflację ma m.in. zmniejszenie dopłat do paliw na rynku. 

• Niger, Mali i Burkina Faso oficjalnie wycofały się ze Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS). To może mieć wpływ na handel transgraniczny i projekty infrastrukturalne, a także na wzrost cen towarów rolnych. 

• Kraje Afryki Sub-Saharyjskiej pod rządami Donalda Trumpa mogą zwiększyć wolumen zagranicznej wymiany handlowej, głównie ze Stanami Zjednoczonymi. Szczególnie w zakresie handlu ropą naftową i produktach związanych z obronnością.

Zmiana rodzajów ryzyka

Źródło: Dun & Bradstreet.