Wielu ekspertów twierdzi, że aż jedna czwarta przedsiębiorców jest narażona na skutki zatorów płatniczych. Ta liczba pokazuje ogromną skalę problemu, nad którym należy jak najszybciej zapanować, gdyż może on znacząco i zachwiać stanem gospodarki. Będzie to spowodowane tym, że firmy nadal nie będą mogły wywiązywać się terminowo ze swoich zobowiązań, ani, co gorsza, przeznaczać środków na inwestycje w dalszy rozwój.
Co to jest zator płatniczy i w jaki sposób powstaje?
Zatory płatnicze nie są nowym zjawiskiem i towarzyszą prowadzeniu różnego rodzaju biznesu praktycznie od jego powstania. Borykają się z nimi firmy na rynkach zarówno zagranicznych, jak i polskim. Czym w takim razie jest zator płatniczy? Już jak sama nazwa wskazuje jest to sytuacja, która powstaje na skutek nagromadzenia się różnego rodzaju zadłużeń, co skutkuje ich „przechodzeniem” na kolejnych kontrahentów, którzy są ze sobą powiązani biznesowo.
Jako przykład możemy zastosować terminologię firma 1, firma 2 i firma 3. Przykładowo firma 2 zamawia towar u firmy 1 z odroczonym terminem płatności. Firma 3 z kolei odbiera ów towar od firmy 2, jednak również nie dotrzymuje określonej daty płatności. W ten sposób firma 2 nie otrzymuje środków na zapłatę firmie 1. Tak pokrótce i w dużym uproszczeniu możemy zobrazować mechanizm powstawania zatoru płatniczego.
Przyczyny postawania zatorów płatniczych
Należy również nadmienić, że mogą być one naprawdę zróżnicowane, jednak wyszczególnić możemy dwa główne typy przyczyn zatorów płatniczych, to jest:
- niezawinione przez pierwszego odbiorcę towaru lub usługi problemy z płynnością finansową wynikające na przykład z niemożliwych do przewidzenia przyczyn losowych,
- kwestie etyczne, czyli działania całkowicie bezprawne i zwykle zaplanowane.
Należy więc rozumieć to w ten sposób, że poszkodowany (firma 1) do chwili uregulowania danej należności udziela tak naprawdę kredytu kupieckiego. Najczęściej dodatkowo nie próbuje naliczać odsetek od tego kredytu, gdyż boi się na trwałe utracić Klienta (firma 2), szczególnie wtedy, gdy wiążą ich trwające od dłuższego czasu relacje biznesowe (np. długotrwałe świadczenie usług lub dostawy towarów). Bywa również, że zleceniodawca (firma 1) wkalkulowuje ustawowe odsetki od tak rozumianego „kredytu” w koszty swojej działalności.
Kiedy głównie mamy do czynienia z zatorami płatniczymi?
Szczególnie często z tym zjawiskiem przedsiębiorcy borykają się przedsiębiorstwa w okresach zastoju gospodarczego albo też w warunkach dużej inflacji. Wtedy samowolne wydłużanie okresu płatności może działać na zdecydowaną korzyść dłużnika , oczywiście ze stratą dla wierzyciela.
Możliwe skutki zatoru płatniczego
Jeżeli zator płatniczy utrzymuje się przez dłuższy czas jego przykre konsekwencje odczuwają wszystkie firmy będące częścią łańcucha. Jeżeli sytuacja dotyczy przedsiębiorstwa, które nie dysponuje wystarczającą ilością własnych zasobów, aby pokryć zadłużenie skutkuje to dużymi opóźnieniami, a czasem nawet całkowitym wstrzymaniem płatności.
Może to prowadzić do sporych problemów z opłacaniem zobowiązań wobec pracowników czy utrzymaniem poprawnego funkcjonowania firmy. Przedsiębiorca może borykać się z problemami dotyczącymi zakupu materiałów do wyprodukowania dóbr, ze sprzedaży których mógłby uregulować swoje pierwotne i dalsze zobowiązania.